Жеке тұлға ретінде адам құқықтарын қорғау және насихаттау үшін мен не істей аламын?
Сабақ 5.3.
Осы бүкіл курс барысында біз адам құқықтарының маңыздылығын қарастырдық. Біз бұл әлемде дүниеге келгендіктен бәрімізде адам құқығы бар екенін білеміз.
Алайда, біздің курстың алдыңғы модульдері күн сайын адам құқықтарына жаңа сын-қатерлер туындайтынын көрсетті. Қарулы қақтығыстар, климаттың өзгеруі, бізден өзгеше топтар мен адамдарға деген өшпенділікке негізделген қылмыстар, адамдардың жеке деректерін бақылау және жинау үшін технологияны қолдану – осы өзгерістердің барлығы қазіргі таңға деген және болашақ үшін алаңдаушылық тудырады. Мүмкін сендер осы қалыптасқан жағдайға қандай да бір түрде оң әсер ету үшін не істей алатындықтарың жайлы ойланған шығарсыңдар.
Алайда, біздің курстың алдыңғы модульдері күн сайын адам құқықтарына жаңа сын-қатерлер туындайтынын көрсетті. Қарулы қақтығыстар, климаттың өзгеруі, бізден өзгеше топтар мен адамдарға деген өшпенділікке негізделген қылмыстар, адамдардың жеке деректерін бақылау және жинау үшін технологияны қолдану – осы өзгерістердің барлығы қазіргі таңға деген және болашақ үшін алаңдаушылық тудырады. Мүмкін сендер осы қалыптасқан жағдайға қандай да бір түрде оң әсер ету үшін не істей алатындықтарың жайлы ойланған шығарсыңдар.
Соңғы бірнеше сабақта біз адам құқықтарын қорғаушылардың және үкіметтік емес ұйымдардың адам құқықтарын қорғаудағы рөлі туралы әңгімелестік. Әрине, жеке құқық қорғаушылар, сондай-ақ жергілікті және халықаралық ұйымдар адам құқықтары стандарттарын қалыптастыруда және мемлекеттер алдындағы біздің құқықтарымызды қорғауда үлкен рөл атқарды және бүгінгі күнге дейін өзінің батыл жұмысын жалғастыруда.
Алайда, сендерде өз қауымдастықтарыңда адам құқықтарының құндылықтарын насихаттау үшін ерекше талант немесе білім қажет, өте батыл және өжет болу керек деген сияқты ой қалыптасуы мүмкін. Біз сендердің күмәндәрің мен қорқыныштарыңды түсінеміз. Адам құқықтарының бұзылуы жиі кездесетін елдерде мемлекетке ашық сын айту белгілі бір қауіп-қатерге әкелуі мүмкін. Дегенмен, адам құқықтарының құндылықтарын қоғамда ілгерілетуге ықпал етудің көптеген басқа жолдары бар. Адам құқықтары туралы құндылықтарды қаншалықты көп адамдар бөліссе, мемлекеттерге олардың құқықтарын бұзу соғұрлым қиын болады. Сонымен, адам құқықтары бойынша жеке іс-әрекеттің кейбір мысалдарын қарастырайық. Сендер осындай белсенділікпен достарыңмен, оқушыларыңмен немесе студенттеріңмен, сондай-ақ әріптестеріңмен бірге айналыса аласыңдар.
Алайда, сендерде өз қауымдастықтарыңда адам құқықтарының құндылықтарын насихаттау үшін ерекше талант немесе білім қажет, өте батыл және өжет болу керек деген сияқты ой қалыптасуы мүмкін. Біз сендердің күмәндәрің мен қорқыныштарыңды түсінеміз. Адам құқықтарының бұзылуы жиі кездесетін елдерде мемлекетке ашық сын айту белгілі бір қауіп-қатерге әкелуі мүмкін. Дегенмен, адам құқықтарының құндылықтарын қоғамда ілгерілетуге ықпал етудің көптеген басқа жолдары бар. Адам құқықтары туралы құндылықтарды қаншалықты көп адамдар бөліссе, мемлекеттерге олардың құқықтарын бұзу соғұрлым қиын болады. Сонымен, адам құқықтары бойынша жеке іс-әрекеттің кейбір мысалдарын қарастырайық. Сендер осындай белсенділікпен достарыңмен, оқушыларыңмен немесе студенттеріңмен, сондай-ақ әріптестеріңмен бірге айналыса аласыңдар.
Күш білімде демекші, адам құқықтары туралы ақпараттың кең таралуы адам құқықтарын құрметтейтін қоғамның негіздерінің бірі болып табылады. Естеріңде болса, адам құқықтары жөніндегі халықаралық құқық жүйесінде адам құқықтарының бұзылғаны үшін мемлекет жауапты болады. Алайда, бұл жеке тұлғаларды басқа адамдардың адам құқықтарын құрметтеуден босатпайды. Сондықтан, ұлтымызға, тері түсіне, жынысымызға және гендерлік сәйкестігімізге, жыныстық бағдарымызға және кез-келген басқа сипаттамаларға қарамастан, біздің туғаннан бастап адам құқығымыз бар екенін адамдарға жеткізу өте маңызды. Барлық жағынан әртүрлілікке ашық қоғамды күшейте отырып, біз елдеріміздегі адам құқықтары жағдайын жақсартуға ықпал етеміз.
Хабардарлықты арттыру
Адам құқықтары туралы қоғамда ақпаратты насихаттаудың бірнеше жолдары:
•Адам құқықтары мәселелерін достарыңмен, таныстарыңмен және туыстарыңмен талқылаңдар. Сендердің көзқарастарың мен құндылықтарыңмен келіспейтін адамдармен адам құқықтарын талқылау өте маңызды. Неліктен олардың адам құқықтарын қорғау мәселесіне күмәнмен қарайтындығын білуге тырысыңдар; кінәламай, жай тыңдауға тырысыңдар. Кейде қорқыныш, ұят немесе жай ғана надандық қарсылықтың артында жасырылуы мүмкін. Естеріңде болсын: әркім адам құқықтары туралы білім ала алатын (жоғары) білімге ие бола бермейді. Ол оларды нашар, ал сендерді жақсы қылмайды.
•Ақпаратты ізденіңдер. Адам құқықтары мәселелерінде әрдайым хабардар болыңдар, жаңа трендтерді зерттеңдер, жергілікті деңгейде де, әлемде де болып жатқан оқиғалардан хабардар болыңдар. Естеріңде болсын: адам құқығы бір орында тұрмайды, сондықтан оларға деген көзқарас уақыт өте келе өзгеруі мүмкін. Халықаралық құқық қорғау ұйымдарының веб-сайттарындағы мақалалар, блогтар, посттарды оқыңдар. Және ақпаратты тексеруді ұмытпаңдар!
•Адам құқықтары туралы білімді тереңдетіңдер. Адам құқықтары бойынша курстардан, тренингтерден, семинарларды өтіңдер. Тікелей және онлайн режимінде дәрістер тыңдаңдар (мысалы, YouTube-те). Сендер бірінші қадамды жасап, біздің курстан өте бастадыңдар. Мүмкін сендер қазірдің өзінде осы салада білгір шығарсыңдар, және біліктіліктеріңді одан әрі арттырғыларың келген шығар. Бұл жағдайда біз сендермен тек тамсана аламыз!
•Адам құқықтары мәселелерін достарыңмен, таныстарыңмен және туыстарыңмен талқылаңдар. Сендердің көзқарастарың мен құндылықтарыңмен келіспейтін адамдармен адам құқықтарын талқылау өте маңызды. Неліктен олардың адам құқықтарын қорғау мәселесіне күмәнмен қарайтындығын білуге тырысыңдар; кінәламай, жай тыңдауға тырысыңдар. Кейде қорқыныш, ұят немесе жай ғана надандық қарсылықтың артында жасырылуы мүмкін. Естеріңде болсын: әркім адам құқықтары туралы білім ала алатын (жоғары) білімге ие бола бермейді. Ол оларды нашар, ал сендерді жақсы қылмайды.
•Ақпаратты ізденіңдер. Адам құқықтары мәселелерінде әрдайым хабардар болыңдар, жаңа трендтерді зерттеңдер, жергілікті деңгейде де, әлемде де болып жатқан оқиғалардан хабардар болыңдар. Естеріңде болсын: адам құқығы бір орында тұрмайды, сондықтан оларға деген көзқарас уақыт өте келе өзгеруі мүмкін. Халықаралық құқық қорғау ұйымдарының веб-сайттарындағы мақалалар, блогтар, посттарды оқыңдар. Және ақпаратты тексеруді ұмытпаңдар!
•Адам құқықтары туралы білімді тереңдетіңдер. Адам құқықтары бойынша курстардан, тренингтерден, семинарларды өтіңдер. Тікелей және онлайн режимінде дәрістер тыңдаңдар (мысалы, YouTube-те). Сендер бірінші қадамды жасап, біздің курстан өте бастадыңдар. Мүмкін сендер қазірдің өзінде осы салада білгір шығарсыңдар, және біліктіліктеріңді одан әрі арттырғыларың келген шығар. Бұл жағдайда біз сендермен тек тамсана аламыз!
Бұл адам құқықтарын насихаттау бойынша бірнеше идея:
Адам құқықтары
Кинокөрсетілім ұйымдастырыңдар
Талқылау клубын ұйымдастырыңдар
Әңгіме/ өлең/пьеса жазыңдар
Әлеуметтік желілерге видео түсіріңдер (YouTube, Instagram, TikTok)
Блог бастаңдар
Фильм түсіріңдер
Театр перформансын жасаңдар
Бейнелеу өнері арқылы идеяларыңды жеткізіңдер(сурет, фоторграфия, көше өнері)
Тағы қандай ойларың бар? Комментарий қалдырыңдар
Қастарыңда сендердің құндылықтарың мен идеяларыңды бөлісетін адамдар болған кезде мақсатқа жету оңайырақ. Мақсатқа қол жеткізуді қызығырақ ету үшін неге өздерің сияқты адамдармен бірікпеске? Мұнда сендерге басқа адамдармен бірге адам құқықтарын қалай алға ілгерілетуге болатыны жайлы бірнеше мысалдар келтірілген:
•Сендерді толғандыратын нақты мәселені алға жылжыту үшін бастамашыл топ құрыңдар;
•Мүмкін сендер өздеріңнің құқық қорғаушы ҮЕҰ құру туралы ойланатын шығарсыңдар;
•Егер сендер әзірге мұндай қадамға дайын болмасаңдар, сендер осы курсты ұсынған «Еркіндік Қанаты» құқық қорғау ұйымының немесе, мысалы, Amnesty International сияқты халықаралық ұйымдардың еріктілері бола аласыңдар;
•Сендер өздеріңе ұнайтын ұйымға қаржылай қолдау көрсете аласыңдар;
•Тағылымдамадан өту мүмкіндіктерін ҮЕҰ-дан таба аласыз;
•ҮЕҰ-да жұмыс істеңдер, осылайшы сендер адам құқықтары туралы білімге ие бола отырып, кәсіби мансапты құра аласыңдар және бұл курс осыған үлкен септігін тигізетін болады.
•Сендерді толғандыратын нақты мәселені алға жылжыту үшін бастамашыл топ құрыңдар;
•Мүмкін сендер өздеріңнің құқық қорғаушы ҮЕҰ құру туралы ойланатын шығарсыңдар;
•Егер сендер әзірге мұндай қадамға дайын болмасаңдар, сендер осы курсты ұсынған «Еркіндік Қанаты» құқық қорғау ұйымының немесе, мысалы, Amnesty International сияқты халықаралық ұйымдардың еріктілері бола аласыңдар;
•Сендер өздеріңе ұнайтын ұйымға қаржылай қолдау көрсете аласыңдар;
•Тағылымдамадан өту мүмкіндіктерін ҮЕҰ-дан таба аласыз;
•ҮЕҰ-да жұмыс істеңдер, осылайшы сендер адам құқықтары туралы білімге ие бола отырып, кәсіби мансапты құра аласыңдар және бұл курс осыған үлкен септігін тигізетін болады.
Басқа адамдармен және топтармен бірігіңдер
Сендер сондай-ақ жүйелі өзгерістерге қатыса аласыңдар және өз елдеріңдегі адам құқықтарын қорғау бойынша ахуалды жақсартуға ықпал ете аласыңдар. Ол үшін келесі қадамдарды жасауға болады:
•Адам құқықтарының бұзушылықтары бойынша дерек жинау және мониторинг жүргізу
•Адам құқықтары мәселелері бойынша зерттеулер жүргізу
•Жергілікті және халықаралық құқық қорғау ұйымдарына адам құқықтарының бұзылуы туралы есептер беру
•БҰҰ механизмдерімен өзара әрекеттесу (3-модульді қараңдар)
•Петицияларды ұйымдастыру
•Сендерді толғандыратын тақырыптарға онлайн-науқандар ұйымдастыру
•Адам құқықтарының бұзушылықтары бойынша дерек жинау және мониторинг жүргізу
•Адам құқықтары мәселелері бойынша зерттеулер жүргізу
•Жергілікті және халықаралық құқық қорғау ұйымдарына адам құқықтарының бұзылуы туралы есептер беру
•БҰҰ механизмдерімен өзара әрекеттесу (3-модульді қараңдар)
•Петицияларды ұйымдастыру
•Сендерді толғандыратын тақырыптарға онлайн-науқандар ұйымдастыру
Адам құқықтары бойынша адвокацияға қатысыңдар
Егер сендер өз науқандарыңды әзірге бастауға дайын болмасаңдар және бар науқанды қолдағыларың келсе, standup4humanrights.org сайтына кіре аласыңдар.
Бұл БҰҰ-ның адам құқықтары жөніндегі науқаны. Бұл сайтта гендерлік теңдік, нәсілшілдікке қарсы күрес, пандемия кезіндегі адам құқықтары және т.б. сияқты әртүрлі тақырыптар бойынша әртүрлі науқандар бар. Олардың кез-келгеніне қосылу мүмкіндіктерің бар.
Сондай-ақ, сендер бүкіл әлемдегі адам құқықтары жөніндегі белсенділер туралы көбірек біле аласыңдар. Олардың кейбіреулері атақты спортшылар, әншілер мен актерлер. Әр адам адам құқықтарының құндылықтарын қолдап, алға тарта алады.
Бұл БҰҰ-ның адам құқықтары жөніндегі науқаны. Бұл сайтта гендерлік теңдік, нәсілшілдікке қарсы күрес, пандемия кезіндегі адам құқықтары және т.б. сияқты әртүрлі тақырыптар бойынша әртүрлі науқандар бар. Олардың кез-келгеніне қосылу мүмкіндіктерің бар.
Сондай-ақ, сендер бүкіл әлемдегі адам құқықтары жөніндегі белсенділер туралы көбірек біле аласыңдар. Олардың кейбіреулері атақты спортшылар, әншілер мен актерлер. Әр адам адам құқықтарының құндылықтарын қолдап, алға тарта алады.
#standup4humanrights
Егер сендер адам құқықтары мен өнер бір біріне қатысы жоқ екі түрлі сала деп ойласаңыз, біз сендерге әйгілі композитор Макс Рихтердің Pieces альбомын және осы альбомындағы All Human Beings туындысының Джулия Мар түсірген бейнеклипін назарларыңа ұсынғымыз келеді.
Бұл альбомның әр композициясы адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясына арналған. All Human Beings-тің алғашқы туындысы декларацияның 1-бабына арналған.
Max Richter - All Human Beings (directed by Yulia Mahr) from Voices
Бұл альбомның әр композициясы адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясына арналған. All Human Beings-тің алғашқы туындысы декларацияның 1-бабына арналған.
Max Richter - All Human Beings (directed by Yulia Mahr) from Voices
Өнер және адам құқықтары
Осы сабақта сендер жеке тұлға ретінде біздің қоғамда адам құқықтарын ілгерілетуге қалай ықпал ете алатындарың туралы білдіңдер.
Сендерге адам құқықтары ерекше таланттарды, күш-жігерді және білімді қажет ететін күрделі сала болып көрінуі мүмкін. Бұл сабақта біз барлығымызға кедергі болып көрінуі мүмкін айырмашылықтарға қарамастан, әрқайсымыздың адам құқықтарын құрметтейтін ашық қоғам құруға өз үлесімізді қоса алатынымызды көрсеткіміз келді.
Сендерге адам құқықтары ерекше таланттарды, күш-жігерді және білімді қажет ететін күрделі сала болып көрінуі мүмкін. Бұл сабақта біз барлығымызға кедергі болып көрінуі мүмкін айырмашылықтарға қарамастан, әрқайсымыздың адам құқықтарын құрметтейтін ашық қоғам құруға өз үлесімізді қоса алатынымызды көрсеткіміз келді.
